"Υπέρ αεροπορίας": η Ιστορική αλήθεια για τον έρανο της 4ης Αυγούστου και οι επιδόσεις της Ε.Β.Α. στον πόλεμο του 1940

γράφει ο Φιλίστωρ Ι. Β. Δ.

Η Ελληνική αεροπορία βρισκόταν σε εμβρυακή μορφή κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου κι ειδικά μέχρι το 1936. Οι λόγοι πολλοί: μέχρι το 1924 ουσιαστικά το όπλο δεν ήταν αυτόνομος κλάδος του στρατού αλλά εξαρτιόταν από τον στρατό και το ναυτικό, με αποτέλεσμα κανείς εκ των στρατιωτικών ηγετών της εποχής να μην δίνει ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη του όπλου και στην σωστή ανανέωση του υπάρχοντος υλικού. Συνήθως τα λιγοστά εκπαιδευτικά αεροπλάνα που διέθετε η Ελληνική αεροπορία, τα χρησιμοποιούσαν για να ρίπτουν φυλλάδια στην Αθήνα σε περιπτώσεις στρατιωτικών κινημάτων, ενώ στο κίνημα του 1926 που χρησιμοποιήθηκαν κάποια αεροπλάνα για βομβαρδισμό, οι βόμβες που έριχναν οι αεροπόροι έπεφταν και κατέστρεφαν κατοικίες. Τα δημόσια οικονομικά του κράτους σε όλη αυτή την περίοδο ήταν σε συνεχή ελλειμματική κατάσταση και δεν επέτρεπαν στις εκάστοτε κυβερνήσεις να προβαίνουν σε εκτεταμένες παραγγελίες στρατιωτικού υλικού. Επίσης ως το 1932 υπήρχε μια διάχυτη αντίληψη στην κοινή γνώμη και στην πολιτική ηγεσία της Ελλάδας ότι οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί ήταν άχρηστοι καθώς δεν υπήρχαν φόβοι για παγκόσμια ανάφλεξη, ενώ οι σχέσεις με την Τουρκία είχαν σε μεγάλο βαθμό εξομαλυνθεί λόγω των συμφώνων φιλίας που είχαν υπογραφεί μεταξύ των κυβερνήσεων Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ.

Όλες αυτές οι αιτίες δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής αεροπορίας, που διέθετε πεπαλαιωμένα αεροσκάφη που κυρίως μπορούσαν να εκτελέσουν εκπαιδευτικές και αναγνωριστικές πτήσεις. Χαρακτηριστικό ήταν ότι κατά το κίνημα του 1935, όταν η κυβέρνηση θέλησε να βομβαρδίσει τις μονάδες των Βενιζελικών στην αντίπερα όχθη του Στρυμώνα, αναγκάστηκε να ζητήσει αεροσκάφη από την Γιουγκοσλαβική κυβέρνηση. Ήδη τότε διεξήχθη ο πρώτος έρανος "υπέρ αεροπορίας" που οργανώθηκε από τον υπουργό αεροπορίας Γεώργιο Σχοινά και ο οποίος απέτυχε παταγωδώς συγκεντρώνοντας ένα πολύ μικρό ποσό, καθώς κανείς δεν συγκινήθηκε. Μετά την ανάρρηση του Χίτλερ στην εξουσία το 1933, ο άνεμος του πολέμου φυσούσε ξανά στην Ευρώπη και όλες οι κυβερνήσεις κατέφευγαν σε εξοπλισμούς ώστε να μπορέσουν να ενισχύσουν το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων τους ενώπιον των πολεμικών εμπλοκών που αναμένονταν. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ιωάννης Μεταξάς μετά το 1936 διεξήγαγε προσπάθειες επανεξοπλισμού του Ελληνικού στρατού με μεγάλες αγορές όπλων, πυροβολικού και πυρομαχικών.